Τα πάθη των ανθρώπων

«ΕΚΤΕΛΕΣΑΝ στην Πάρνηθα “βαποράκι” με λιθοβολισμό! Αφού προηγουμένως τον έσυραν στο βουνό, τον έδεσαν στο έδαφος, έστησαν τα χέρια του απλωμένα σε στάση εσταυρωμένου και άρχισαν να τον λιθοβολούν στοχεύοντας το κεφάλι.» Συνταρακτικό. Τερατώδες. Τα επίθετα δεν επαρκούν. Στα χρόνια του ΄70 (και παλιότερα) οι αστυνομικοί συντάκτες των εφημερίδων και οι φωτορεπόρτερ θα έτρεχαν να βρουν φωτογραφίες των δραστών (που είχαν συλληφθεί) και του θύματος, θα τις δημοσίευαν (χωρίς τον φόβο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων) και για εβδομάδες θα βούιζαν οι ανά την επικράτεια καφενέδες για το αποτρόπαιο έγκλημα. Δεν ξέρω αν όλα αυτά ήταν βαρβαρότητα (κοινωνική και δημοσιογραφική), όπως δεν ξέρω και αν οι σύγχρονες, πολιτικά ορθές προσεγγίσεις σωστά προσπερνούν τα πάθη των ανθρώπων. Ανθρώπων; Τεράτων! (θα πουν οι πολλοί). Όμως, στην ιστορία των λαών και στη διαδρομή των πολιτισμών το αποτρόπαιο έγκλημα καθόρισε ιστορικές εξελίξεις, ενέγραψε ήρωες και ηρωίδες στην ιστορία της τέχνης και της λογοτεχνίας. Να το πούμε και πιο καθαρά; Τέρατα έγραψαν και την παγκόσμια ιστορία. Άλλοτε ήταν αυτοκράτορες, άλλοτε κατακτητές, άλλοτε... μεγάλοι απελευθερωτές (κι όχι απλά... «πρεζόνια»). Τα πάθη των ανθρώπων τα δόξασαν και η επική ποίηση και η τραγική και η λυρική. Οι θεοί και οι άνθρωποι σημάδεψαν με πράξεις (τερατώδεις συνήθως) την ανθρώπινη ιστορία. Και η ανθρώπινη διαστροφή και δυστυχία ενέπνευσαν από τραγωδίες του Σοφοκλή έως τραγωδίες του Σαίξπηρ. Ακόμα και στον κινηματογράφο οι δαιμονικοί ήρωες έφεραν λεφτά στα ταμεία κι όχι οι καλοί καγαθοί- που μόνον σε κωμωδίες ανδραγαθούσαν. Το μεγαλείο του ανθρώπου πάντα συνυπήρχε με τη θηριωδία και την αγριότητα. Οι μεγάλοι της τέχνης δόξασαν καθάρματα, διεστραμμένους, διαταραγμένους. Καμιά φορά ήταν και οι ίδιοι καταραμένοι... Η Μήδεια ή ο Οιδίπους, ο Οθέλλος ή ο Ληρ, δεν ήταν αυτό που λέμε... παραδείγματα ήθους και εντιμότητας! Πόσες λέξεις θα γράφαμε για να αποδώσουμε την ιστορία πάθους, προδοσίας και εκδίκησης της μυθικής Μήδειας και του Ιάσονα; Τριακόσιες λέξεις; Ευτυχώς το θέμα πριν από μας το «κάλυψε» ο Ευριπίδης. Και η τραγωδία του κρατάει ζωντανό τον μύθο της «διεστραμμένης φόνισσας» στους αιώνες.