Αναζητώντας το χαμένο ερωτηματολόγιο

Το «ερωτηματολόγιο του Προυστ» θυμάμαι να το διαβάζω μετά μανίας στην τελευταία σελίδα της χρυσής εποχής του «Vanity Fair» και να ρουφώ τις απαντήσεις των διάσημων που θαύμαζα. Σιγά σιγά, η μόδα του πέρασε και στην Ελλάδα. Ολο και συχνότερα, στις στήλες των περιοδικών, ένα πρόσωπο απαντά στο ερωτηματολόγιο του Προυστ. Πριν από λίγο καιρό, για πλάκα, μου ζήτησε ένας συνάδελφος να το συμπληρώσω κι εγώ και ένιωσα πολύ κολακευμένος. Για να μου ζητήσουν να απαντήσω στο «ερωτηματολόγιο του Προυστ» σημαίνει ότι κάπου έφτασα, κάτι είμαι. Ή όχι; Ε, λοιπόν όχι, κατηγορηματικά. Ασε τον Μαρσέλ στον Παράδεισο -ή όπου αλλού βρίσκεται- να καταβροχθίζει λαίμαργα μπισκοτάκια βουτύρου. Η πραγματικότητα είναι άλλη: Ο Μαρσέλ Προυστ (που όλοι αγαπήσαμε αλλά ποτέ δεν διαβάσαμε, εκτός αν είμαστε υποχρεωμένοι διά ροπάλου, διότι, εντελώς μεταξύ μας, ο μακαρίτης έχει και τον αδιάβαστο), στην πραγματικότητα ποτέ δεν συνέταξε το... ερωτηματολόγιό του! Απλώς, όταν ήταν μικρός, απάντησε σ' ένα από τα «λευκώματα» της εποχής του. Τα θυμάστε τα «λευκώματα». Μερικοί από μας τα προλάβαμε. Ηταν αυτά τα βιβλία με τις λευκές σελίδες που τα έδινες στους φίλους σου και τους έβαζες διάφορα ημιβλακώδη ερωτήματα: «Τι εστί έρως; Τι εστί φιλία;». Το χειρόγραφο με τις απαντήσεις του πήρε αξία, όταν έγινε διάσημος (φρόντισε ο ίδιος γι αυτό) και μάλιστα πουλήθηκε σε μια δημοπρασία, στις αρχές του 90, αντί τεραστίου χρηματικού ποσού. Οι απλές έως απλοϊκές ερωτήσεις χρησιμοποιήθηκαν συχνά ως εργαλεία για συνεντεύξεις, ένα πρόχειρο λυσάρι για κάποιον που βαριέται να σκεφτεί μόνος του τι να ρωτήσει τον απέναντι. Ξενερωτικό συμπέρασμα: Αν σας δώσουν να συμπληρώσετε «το ερωτηματολόγιο του Προυστ», μην την ψωνίσετε: Δεν γίνατε ίσα κι όμοια! Ασε που η πιο δύσκολη ερώτηση που θα μπορούσε να προστεθεί θα ήταν η αυτονόητη: «Τι εστί Προυστ;». Αλλη ερώτηση, παρακαλώ.