Τα χέρια της Πίνα Μπάους

Λίγο καιρό πριν είχα δει ξανά την ταινία του Φελίνι «Και το πλοίο ταξιδεύει» όπου η Πίνα Μπάους έπαιζε κάποια μυστήρια πριγκίπισσα που οργανώνει συνωμοσίες, κι ένιωσα την ανάγκη, μόλις έμαθα τον αιφνίδιο θάνατό της να ξαναβρώ τις χορευτικές εικόνες της, που είχαν συγκινήσει και το ελληνικό κοινό τις προηγούμενες δεκαετίες. Μια μόνο παράστασή της είχα δει όλα αυτά τα χρόνια, και θυμόμουνα πιο πολύ το πόσο παιδεύτηκα να μπω στο θέατρο επειδή είχα καθυστερήσει, παρά οτιδήποτε άλλο. Α ναι, και τα χέρια των χορευτών που έκαναν κινήσεις τις οποίες δεν είχα ποτέ σκεφτεί ότι θα μπορούσαν να κάνουν χέρια σε χορευτική παράσταση. Πιο πολύ σε παιδικό παιχνίδι θα μπορούσα να τις φανταστώ τις κινήσεις αυτές, σαν ανακαλύψεις παιδιών που προσπαθούν να επινοήσουν κάποια διασκέδαση με τα μέλη του σώματος τους σε ώρες παιδικής βαρεμάρας. Έψαξα χτες να βρω κάποιο κομματάκι στο Γιουτιούμπ, κι έπεσα σε ένα μικρό απόσπασμα από παράσταση δική της όπου πάλι το εντυπωσιακό ήταν τα χέρια. Χέρια που λυγίζουν και απλώνονται, σχεδιάζουν κύκλους και τρίγωνα, πότε γρήγορα και πότε αργά, με αρμονία, με ρυθμό, βίαια ή ικετευτικά, χέρια που μπορούν και μιλάνε μια γλώσσα ανύπαρκτη, την οποία ωστόσο όλοι καταλαβαίνουμε. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι αυτά τα καταπληκτικά μέλη που διαθέτουμε, τα χέρια, από τους ώμους μέχρι τις φάλαγγες των δαχτύλων, είναι ακόμα μια ήπειρος που δεν έχει ανακαλυφθεί. Χρήσιμα ναι, έχουν κάνει όλες τις δουλειές στην ανθρώπινη ιστορία, ελαφρώς υποτιμημένα όταν εργάζονται, επειδή οι δουλειές ονομάζονται χειρωνακτικές και τραβάνε το σώμα ολόκληρο στο μόχθο. Αλλά καλλιτεχνικά είναι ανεξερεύνητα. Ίσως η Πίνα Μπάους υπήρξε, μεταξύ άλλων, ένα είδος Κολόμβου των χεριών. Σαν μέσο έκφρασης μπορεί να ξεκινά η ακμή τους τώρα.